RADO - inovativnost, kvalitet, dizajn

[skydrummer]

RADO - inovativnost, kvalitet, dizajn



Uvod

Tekst koji sledi nastao je kao rezultat velikog ličnog interesovanja za starovremenske satove, mehaničke satove i satove kompanije Rado. Za pisanje teksta korišten je velik broj izvora iz kojih su tekstovi prevedeni, donekle izmenjeni, dodatno prokomentarisani i dopunjeni velikim brojem fotografija . Cilj teksta jeste da prikaže istoriju Rado kompanije i raznovrsnost modela koji su izlazili iz pogona ovog proizvođača. Tekst se ne bavi modelima novije proizvodnje. Oni nisu ni izbliza zanimljivi i raznovrsni kao njihovi prethodnici. S obzirom da je Rado proizveo ogroman broj različitih modela kao i varijanti u okviru svakog modela , u okviru teksta su prikazani samo neki od najzanimljivijih satova.

Priča o Rado kompaniji počinje pričom o kompaniji Schlup & Co. koju su osnovala braća Fritz, Schlup, Ernst Schlup i Werner Schlup u gradu Lengnau u Švajcarskoj 1917. godine. Braća su se bavila časovničarstvom u porodičnoj kući sve do 1948. godine da bi onda na istom mestu napravili trospratnu zgradu. Godine 1947. sa svojih 28 godina života , oženivši jednu od Schlup sestara u porodicu a i u posao ulazi gospodin po imenu Paul Luthi. Godine 1957. gospodin Luthi je u potpunosti preuzeo kontrolu nad kompanijom i te iste 1957. kompanija menja ime u Rado.
Grupa slika 1

Napomena: prikazana je stara i nova Rado zgrada.

O samoj kompaniji Schlup & Co. malo se zna. Zna se da je proizvodila mehanizme i delove za druge kompanije i juvelire koji su zatim te mehanizme i delove ugrađivali u svoje satove. Većina Schlup & Co. mehanizama nije potpisana imenom kompanije što dodatno otežava zaokruživanje priče o samoj kompaniji. Izvestan deo proizvodnje izvozili su u Severnu Ameriku . Na sledećim fotografijama prikazano je nešto se retko sreće a to su dva mehanizma sa potpisom Schlup & Co.
Grupa slika 2


Kako bi izašli iz anonimnosti i pre svega opstali u poslu Schlup & Co. rešava da počne sa proizvodnjom sopstvenih satova tj. da od snabdevača postanu proizvođači gotovih proizvoda ( satova ). Godine 1954. odabrano je ime Exacto. Ubrzo se pojavio problem oko tog imena. Prema jednoj verziji u nekim zemljama bilo je zabranjeno davanje imena proizvodu kojim se upućuje na nivo kvaliteta ( exact na engleskom znači tačan, čime se indirektno navodi na to da su satovi tačni što može i ne mora biti slučaj ). Prema drugoj verziji , koja je možda i verovatnija, problem je bio u tome što je ime Exacto već bilo registrovano u SAD od strane kompanije Harman Watch Co. iz Njujorka. U tom slučaju pre ili kasnije sudski spor bio bi neminovan. Bilo kako bilo ime je moralo da se menja.
Prikazana su dva Exacto sata. S obzirom da su proizvođeni samo nekoliko godina ovi satovi su retki i cenjeni kod kolekcionara.
Grupa slika 3


Kao što je već rečeno1957. godine kompanija menja ime u Rado. Prvi model kompanije Rado jeste Starliner ( nema fotografija tog modela ali se od kasnijih izdanja Starliner-a vizuelno razlikuje po tome što nema logo u obliku sidra na brojčaniku ). Godine 1958. Rado predstavlja model Green Horse ( kasnije se pojavljuje i model Golden Horse, Silver Horse, Purple Horse ) . Jedna od pretpostavki je da je naziv Green Horse izabran zato što je konj simbol sreće u mnogim azijskim zemljama a Azija je jedno od tržišta koje je Rado ciljao. Prema prikupljenim podacima pomenuti modeli imali su vodootpornost od 120 m iako nisu imali ušrafljujuće poklopce ( pritiskom se žljebovi na poklopcu uklapaju- užljebljuju sa žljebovima na kućištu ). Još jedan model koji je imao interesantan naziv jeste model Gazelle ( gazela ). Prema rečima kolekcionara i odličnih poznavaoca Rado kompanije ime Gazelle je izabrano zato što ona predstavlja simbol životnih izazova, nove ljubavi kao i brzine i opreznosti. U to vreme Azija, Bliski istok i Južna Amerika bila su značajna , ako ne i glavna , tržišta na kojima je kompanija nastupala , otuda takvi nazivi i simbolika.
Logo u vidu rotirajućeg sidra, po kome je kompanija postala prepoznatljiva, najverovatnije se pojavio ranih 60-tih. Godine 1968. Rado ulazi u ASUAG konzorcijum da bi na kraju završio u Svoč grupi ( The Swatch Group ).

U nastavku teksta biće predstavljeno nekoliko modela ove kompanije.

Manhattan ( Menhetn ) je jedan od najprepoznatljivijih Rado satova. Model je predstavljen 1965. godine ( proizvodnja je trajala do 1973. godine ). Prema prikupljenim podacima dizajn Manhattan modela poslužio je i kao inspiracija za neke Seiko modele ( npr LM serija ). Prema podacima nekih od najboljih poznavaoca Rado satova u svetu , Rado kompanija je tvrdila da je model Manhattan , uprkos svom elegantnom dizajnu, neušrafljujućem poklopcu i krunici itd , vodootporan do 200 m, što je postignuto specifičnim dizajnom sistema zaptivanja sastavljenim od stakla ( pleksi ), dihtunga i masivnog poklopca. Bio sat toliko vodootporan ili ne danas je rado viđen u među kolekcionarima. Manhattan je proizvođen u nekoliko kombinacija boja brojčanika ( bela , svetlo siva, tamno siva, crna , plava i crvena boja bročanika ).
Na fotografijama vidimo jedan od Manhattan modela . Kožni kaiš nije orginalan.
Tehničke karakteristike :
· Model: Manhattan
· Mehanizam: AS 1859 ( oznaka mehanizma je ispod balansnog točka ) , automatik, 25 rubina,18000 vns ,44 sata rezerva snage
· Materijal kućišta: nerđajući čelik
· Dimenzije kućišta: 34 mm bez krunice x 40 mm
· Razmak između ušica : 20 mm
· Staklo: akrilno ( pleksi )
Grupa slika 4


Na sledećim fotografijama možemo videti još nekoliko modela , sistem zaptivanja i kako izgleda orginalna narukvica.
Grupa slika 5


U okviru grupe slika 6 možemo videti nekoliko reklama za model Manhattan.
Grupa slika 6


Captain Cook je model koji je Rado predstavio 1962. godine i na taj način se svrstao u ne tako veliku grupu proizvođača satova sposobnih da naprave ronilački sat. Proizvedena su dva modela . Jedan sa okruglim kućištem i spoljnim ,crnim, rotirajućim prstenom i drugi model sa izduženim jastučastim kućištem i dvobojnim unutrašnjim rotirajućim prstenom.
Grupa slika 7


Detaljniji prikaz jednog od modela.
Tehničke karakteristike
· Model : Captain Cook
· Mehanizam: AS 1858, 25 rubina, automatik, 18000 vns, 44 sata rezerva snage
· Materijal kućišta: nerđajući čelik
· Dimenzije kućišta: 36 mm x 41 mm
· Staklo: akrilno ( pleksi )
· Unutrašnji rotirajući prsten
· Narukvica je orginalna
Grupa slika 8